De Kracht van de Jaarurensystematiek: Balans tussen Werk en Privé
Sinds ik mij kan herinneren, geniet ik van dansen; het ritme en de vrijheid die het met zich meebrengt. Of het nu op een feestje is of gewoon tijdens het schoonmaken, ik verlies mezelf vaak in het moment en vergeet de tijd. Maar wat betekent dat eigenlijk? Tijd lijkt soms zo ongrijpbaar, alsof het door onze vingers glipt als zand. In de dans van het leven besef ik echter steeds meer dat tijd een kostbaar goed is. Een goede balans tussen werk en privé is van essentieel belang. Toch voelen we ons maar al te vaak zowel thuis als op het werk opgejaagd door de klok. Flexibel zijn en loslaten wordt vaak geroepen maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.
Gelukkig zijn er mogelijkheden om medewerkers meer vrijheid te geven in hun planning, zoals de Jaarurensystematiek. Dit flexibele systeem stelt medewerkers in staat om hun werktijden aan te passen aan hun persoonlijke behoeften. Ze kunnen zo dansen met de tijd en een gezonde balans vinden tussen werk en privé. In onze zorgorganisatie passen we dit systeem toe en ik vraag me regelmatig af of het ook geschikt zou zijn voor andere sectoren.
De Jaarurensystematiek werd al in de jaren 70 geïntroduceerd als reactie op de behoefte aan meer flexibiliteit in arbeidstijd. Het is een flexibele benadering waarbij medewerkers binnen een bepaalde periode een totaal aantal uren werken, in plaats van een vast aantal uren per week. Ze kunnen hun werkuren flexibel indelen, zolang ze voldoen aan het overeengekomen totaal aantal uren.
Oorspronkelijk werd dit systeem toegepast in sectoren met seizoensgebonden werk, zoals landbouw en bouw. Later is het uitgebreid naar andere sectoren, waaronder de zorgsector. Daar wordt het toegepast vanwege de complexiteit van het werk en de 24/7 zorgbehoefte. Zorgorganisaties kunnen zo de werkroosters afstemmen op de vraag naar zorg, terwijl ze de kwaliteit van zorg behouden.
Onderzoeken* tonen aan dat verpleegkundigen die volgens de Jaarurensystematiek werken, een hogere mate van werktevredenheid en een betere balans tussen werk en privé ervaren dan degenen die werken volgens een traditioneel vast schema. Verpleeghuizen die dit systeem toepassen, kunnen ook beter voldoen aan de zorgbehoeften van hun bewoners. Ze kunnen de werkroosters flexibel aanpassen aan piekperiodes en vakantieperiodes.
Een recenter onderzoek uit 2020 toont zelfs aan dat medewerkers met een flexibel werkschema een hogere productiviteit vertonen. Door hun werktijden beter af te stemmen op hun energieniveau en persoonlijke verplichtingen, kunnen ze optimaal presteren. Dit benadrukt de kracht van de Jaarurensystematiek in het bevorderen van werktevredenheid en productiviteit.
Klinkt toch interessant om te proberen in andere sectoren met grote personeelstekorten? Ik denk bijvoorbeeld aan het onderwijs. Hoewel het onderwijs een specifieke structuur heeft met vaste schoolperiodes, kunnen er binnen het onderwijssysteem variaties zijn in werktijden en vakanties voor docenten en ondersteunend personeel. De jaarurensystematiek kan helpen om de werktijden flexibeler te maken en vakanties beter te spreiden, waardoor de werk-privé balans van het personeel wordt verbeterd. Of in de IT-sector. Daar kunnen projecten variëren in intensiteit en tijdsdruk. Met de jaarurensystematiek kunnen werknemers flexibeler werken en hun inzet afstemmen op de behoeften van verschillende projecten. Hierdoor kunnen ze beter omgaan met deadlines en balans tussen werk en privé vinden.
Het is belangrijk om de specifieke behoeften en vereisten van een organisatie zorgvuldig af te wegen voordat besloten wordt of de jaarurensystematiek geschikt is. Elke situatie is uniek en vereist een grondige evaluatie om te bepalen of dit systeem de gewenste voordelen en flexibiliteit kan bieden. Implementatie brengt uiteraard ook diverse uitdagingen met zich mee, zoals communicatie en planning. Het opstellen van een effectieve weekplanning vereist nauwe samenwerking tussen medewerkers en planners, met oog voor individuele behoeften en een eerlijke werklastverdeling. Flexibiliteit, open communicatie en regelmatige evaluaties zijn essentieel. Maar ook het anticiperen op veranderingen in de werklast en zorgvuldige vakantieplanning om werkcontinuïteit te waarborgen. Het stellen van goede randvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld kwartaalcompensatie van uren, helpt om de balans te bewaren. Met de juiste aanpak kunnen deze uitdagingen worden overwonnen en kan het jaarurensysteem optimaal worden benut.
De jaarurensystematiek biedt medewerkers namelijk de vrijheid om te dansen met de tijd en een betere balans tussen werk en privé te creëren. Door middel van effectieve communicatie, planning en het benutten van alle beschikbare uren, kunnen planners ervoor zorgen dat dit systeem succesvol wordt toegepast. Het vergt inzet en flexibiliteit, maar de voordelen voor zowel medewerkers als organisaties zijn de moeite waard. Laten we de kracht van de jaarurensystematiek omarmen, eventueel aanpassen naar de organisatie en streven naar een gezonde en productieve werkomgeving voor iedereen.
Bronnen;
Chen, y., et al. (2020). Effects of a flexible working schedule on employee productivity. journal of applied psychology, 105(10), 1133-1145. Dit onderzoek onderzocht de effecten van een flexibel werkschema, waaronder de jaarurensystematiek, op de productiviteit van werknemers.
*TNO (2018). Flexibel werken in Nederland – Onderzoek naar de effecten van flexibel werken op gezondheid, productiviteit en welzijn. Dit onderzoek richtte zich op de effecten van flexibel werken, waaronder de jaarurensystematiek, op gezondheid, productiviteit en welzijn van werknemers.
* NIDI & Universiteit Utrecht (2015) Werk en privé in balans: de rol van werkgevers. Dit onderzoek richtte zich op de rol van werkgevers bij het bevorderen van werk-privé balans, waarbij de jaarurensystematiek als een van de mogelijke instrumenten werd onderzocht.
