Samen bergen verzetten door intrinsieke motivatie
Een aantal jaar geleden had ik als medewerker in de Zorg zelf om extra diensten gevraagd omdat mijn standaard contracturen niet verhoogd konden worden. Als alleenstaande ouder met kleine kinderen moest ik dit vragen om financieel rond te komen. Maar helaas werden deze extra diensten vaak aangeboden op tijdstippen waarop ik niet beschikbaar was, zoals ’s nachts. En in de co-ouder weekenden waarin ik wél beschikbaar was, werden de diensten aan anderen gegeven. De planning van openstaande diensten ging via een ‘app’ waarin ik alleen maar ‘ja’ of ‘nee’ kon typen. Ik had geen mogelijkheid om te vragen of ik met iemand kon ruilen. Lange leve de software maar mij frustreerde het enorm.
Alsof dat nog niet genoeg was, kreeg ik regelmatig taken toegewezen waarop ik nog niet goed ingewerkt was. Ik sprak mijn leidinggevende aan over deze kwestie, maar die had geen oplossing vanwege het personeelstekort. De combinatie van mijn thuis- en werksituatie, voelde als een onmogelijke berg die ik zonder conditie moest beklimmen. Hoe verder ik kwam, hoe zwaarder het werd. Hoewel ik van nature een hart voor de Zorg had, verdween mijn motivatie. Terwijl je samen bergen kan verzetten door intrinsieke motivatie. Uiteindelijk besloot ik om naar een andere werkgever te gaan die wel een goede planning had. Daar werd ik op een gegeven moment zelfs personeelsplanner, werk wat ik nog steeds met veel plezier uitvoer.
Deze nare ervaring heeft me geleerd hoe belangrijk het is om in een krappe arbeidsmarkt rekening te houden met intrinsieke motivatie. De self-determination theory (SDT) van Edward Deci en Richard Ryan is een van de meest bekende theorieën over motivatie. Het legt de nadruk op de rol van autonomie, competentie en verbondenheid bij het bereiken van intrinsieke motivatie. Deze principes zijn ook heel goed toe te passen op de personeelsplanning.
Ten eerste door de autonomie van je collega te respecteren. Wanneer we ons autonoom voelen, hebben we het gevoel dat we onze eigen beslissingen nemen en dat we leven op de manier die voor ons het beste werkt. Als planner is het belangrijk om jouw collega´s het gevoel te geven dat ze hun eigen keuzes maken. Stel je hebt een invaller nodig, dan kan je bijvoorbeeld vragen: “Zou je in staat zijn om in te vallen voor deze dienst? Voel je vrij om `nee´ te zeggen. Door de kleine toevoeging van de mogelijkheid om nee te zeggen, geef je collega´s keuzevrijheid. Het STD-onderzoek toonde zelfs aan dat wanneer mensen oprecht een keuzevrijheid voelen, ze vaker positief reageren op je verzoek.
Ten tweede is het belangrijk dat je je collega’s taken geeft waar ze competent voor zijn. Competentie gaat over het gevoel dat we bekwaam zijn in wat we doen en dat we de vaardigheden hebben om onze doelen te bereiken. Plan samen met de teamleider een goede inwerkperiode zodat iedereen zich competent voelt. En als je iemand toch moet inplannen voor een taak waarin hij of zij minder ervaren is, kun je extra aanmoediging geven om het zelfvertrouwen te vergroten.
Dit raakt gelijk het derde aspect dat voor intrinsieke motivatie van belang is, namelijk verbondenheid. Maar wat is verbondenheid precies? Het gaat erom dat we ons deel voelen van een groep en ons verbonden voelen met anderen. Wanneer we het gevoel hebben dat onze bijdrage wordt gewaardeerd en dat we ons team steunen, voelen we ons betrokken bij ons werk. Als planner kun je laten weten dat je collega’s bijdragen van onschatbare waarde zijn.
Een klein gebaar, kan een groot verschil maken. Neem je voor om één collega per dag positief te verassen met een berichtje of appje waarmee jij laat zien dat je hun inzet niet vanzelfsprekend vindt. Denk aan een aanmoediging voor iemand met minder ervaring. Een simpel appje naar een invaller om te laten weten dat je diens aanwezigheid waardeert. Of vraag achteraf eens hoe de invaldienst is gegaan. Maak voor jezelf per dag één motivatietaakje aan in je agenda. Het kost je maar een paar minuten om één collega vooraf of achteraf te verassen met een aanmoediging. Maar op de lange termijn kan het een enorme verandering teweegbrengen.
Je maakt als motiverende planner een groot verschil voor je collega’s die bergen verzetten om de personeelstekorten op te vangen. Ze voelen zich vrij om nee te zeggen wanneer het ze echt niet lukt en doen een stapje extra wanneer dat wel gaat. Omdat de relatie goed is, vertrouwen ze er op dat je overal rekening mee gehouden hebben. Het werk waar iedereen met het hart voor gekozen heeft, blijft vol te houden.
Samen beklimmen en verzetten jullie intrinsiek gemotiveerd de hoogste bergen onder prettige condities. Hoe gaaf de jubelmomenten wanneer het zo vlot loopt, dat het voor iedereen voelt alsof de afdaling begonnen is; meer werkplezier, tevreden cliënten en minder werkdruk.
