Gevolgen van de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden
Op 1 augustus 2022 gaat de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in. Veel bedrijven zijn zich nog niet bewust van de gevolgen voor hun roostering. De belangrijkste wijzigingen zijn:
- De werkgever moet verplichte scholing kosteloos aanbieden aan de werknemer.
- Een absoluut verbod op nevenwerkzaamheden is niet langer toegestaan.
- De informatieverplichting van de werkgever wordt sterk uitgebreid.
- De positie van arbeidskrachten met een onvoorspelbaar werkpatroon wordt versterkt.
- Werknemers kunnen een verzoek indienen tot voorspelbare arbeidsvoorwaarden.
Impact op roostering
Wij focussen ons op de gevolgen van de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden voor uw roostering. De wet heeft een grote impact, vooral op onvoorspelbare roosters. Als werkgevers dit niet goed regelen, kunnen werknemers, zoals oproepkrachten, weigeren om op bepaalde tijden te komen werken. Dit maakt het ‘dicht krijgen’ van roosters een intensievere taak voor planners.
Bovendien kan het verschuiven van diensten aanzienlijke kosten met zich meebrengen, vooral voor bedrijven die veel met uitzend- en flexkrachten werken. Bijvoorbeeld, als een medewerker ingepland staat van 12.00 tot 17.00 uur, maar door ziekte de dienst verandert naar 14.00 tot 19.00 uur, moet de medewerker worden betaald van 12.00 tot 19.00 uur.
Het is daarom essentieel om uw roostering tijdig voor te bereiden op deze nieuwe wet. Verderop hebben we de direct te ondernemen acties op een rijtje gezet.
Roostering en de nieuwe wet
De Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden is de implementatie van een Europese richtlijn. De Tweede Kamer stemde op 19 april 2022 in met het wetsvoorstel. De wet gaat op 1 augustus 2022 in en geldt ook voor arbeidsovereenkomsten die vóór die datum zijn aangegaan.
Naast andere wijzigingen zijn er twee veranderingen die grote invloed hebben op de roostering:
- De positie van arbeidskrachten met een onvoorspelbaar werkpatroon wordt versterkt.
- Werknemers kunnen verzoeken om voorspelbare arbeidsvoorwaarden.
Wat is een onvoorspelbaar werkpatroon?
Met de nieuwe wet moet u zorgen voor een voorspelbaar werkpatroon. Dit houdt in dat u medewerkers informeert over normale werktijden en eventuele overuren. Een medewerker of oproepkracht mag bij onverwachte uren altijd weigeren. Een onvoorspelbaar werkpatroon is wanneer de werkgever voornamelijk de werktijden bepaalt. In dat geval moet de werkgever een referentieperiode afspreken voor oproepen. Indien dit niet gebeurt of als oproepen buiten deze periodes vallen, mag de werknemer het werk weigeren.
Bovendien hoeft een werknemer niet op een oproep te reageren als de werkgever daar te laat om vraagt. Gewoonlijk moet dit verzoek minstens vier dagen van tevoren worden gedaan. In cao’s mag echter een kortere termijn worden afgesproken.
Nul-urencontracten en de informatieplicht
Werknemers met een onvoorspelbaar werkpatroon moeten kunnen rekenen op een minimaal niveau van voorspelbaarheid in hun werkrooster. Dit geldt zowel voor directe werkopdrachten als voor verzoeken van cliënten. Een nul-urencontract (oproepovereenkomst) wordt beschouwd als een onvoorspelbaar werkpatroon, terwijl wisselende roosters en ploegendiensten wel voorspelbaar zijn.
Als de werktijden voorspelbaar zijn, verandert de informatieplicht van de werkgever. Deze moet onder meer informatie verstrekken over de normale arbeidstijd en overwerkvergoedingen. Regelingen voor het ruilen van diensten of het krijgen van een ander rooster moeten duidelijk en bekend zijn bij alle werknemers.
Aandachtspunten voor werkgevers
- De meeste informatie moet schriftelijk binnen één week na de eerste werkdag worden verstrekt.
- De verplichting geldt ook voor bestaande dienstverbanden, indien de werknemer hierom vraagt.
- Voor uitzendovereenkomsten en grensoverschrijdende detachering gelden aanvullende eisen.
- Het niet voldoen aan de informatieverplichting kan leiden tot schadeplichtigheid.
Verzoek om voorspelbare arbeidsvoorwaarden
In de Wet flexibel werken kan een werknemer de werkgever verzoeken om aanpassing van arbeidsduur, -plaats of -tijden. Is het werkpatroon onvoorspelbaar? Dan mag een werknemer, mits in dienst voor 26 weken, een verzoek indienen. Als werkgever bent u verplicht binnen een maand schriftelijk en gemotiveerd te reageren. Bent u te laat? Dan wordt het verzoek automatisch toegewezen.
Acties voor een goede roostering
Inventariseer situaties met een (grotendeels) onvoorspelbaar werkpatroon. Dit omvat meestal parttime-roosters, nul-urencontracten en uitzendkrachten.
Spreek met oproepkrachten referentiedagen en -uren af. Zorg dat werktijden en overuren duidelijk worden besproken.
Controleer of huidige contracten voldoen aan de nieuwe regels omtrent de informatieplicht. Houd bij nieuwe contracten rekening met de specifieke informatieplicht voor onvoorspelbare werkpatronen.
Pas modelarbeidsovereenkomsten vóór 1 augustus 2022 aan indien nodig. Zorg ervoor dat schriftelijke verzoeken na 1 augustus tijdig worden behandeld. Controleer collectieve arbeidsvoorwaarden en vul deze aan waar nodig.
Wilt u weten wat de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden voor uw roostering betekent? Moet u uw manier van plannen en roosteren aanpassen? Laten we samen door uw contractenmix, roosterbeleid en planprocessen kijken. Het bespaart u veel (onvoorziene) kopzorgen.
